Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam: Ý nghĩa, Phong tục và Những điều thú vị

Tết Đoan Ngọ (hay còn gọi là Tết diệt sâu bọ) là một trong những lễ tết truyền thống quan trọng ở Việt Nam và một số quốc gia Á Đông. Đây là dịp lễ diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm. Tết Đoan Ngọ năm 2025 sẽ rơi vào ngày 30 tháng 6 dương lịch.

1. Ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ

– Đây là thời điểm chuyển mùa từ xuân sang hạ, sâu bọ và côn trùng bắt đầu phát triển mạnh.

– Theo quan niệm dân gian, đây là ngày để “diệt sâu bọ” và cầu mong mùa màng bội thu.

– Người xưa tin rằng vào ngày này, âm dương giao hòa, năng lượng trong cơ thể con người thay đổi, cần được cân bằng lại bằng các nghi thức truyền thống.

2. Phong tục truyền thống ngày Tết Đoan Ngọ

• Ăn rượu nếp: Người Việt tin rằng trong ngày này, các loại sâu bọ ký sinh trong người hoạt động mạnh nhất. Ăn rượu nếp cái (nếp cẩm, nếp ngọt…) hoặc uống rượu vào buổi sáng sớm sẽ “diệt sâu bọ”.
• Ăn trái cây: Các loại quả chua ngọt như mận, vải, đào, dưa hấu, cóc… giúp tiêu diệt ký sinh trùng.
• Treo bùa ngũ sắc: Dùng để trừ tà, xua đuổi bệnh tật, nhất là cho trẻ nhỏ.
• Hái lá thuốc: Đun nước lá thuốc (ngải cứu, sả, hương nhu…) để tắm, giúp thanh lọc cơ thể và xua tà khí.

3. Những điều thú vị về Tết Đoan Ngọ

• Giờ Ngọ: “Đoan” nghĩa là bắt đầu, “Ngọ” là giờ Ngọ (từ 11h đến 13h). Đây là thời khắc mặt trời đạt đỉnh cao nhất trong ngày, tượng trưng cho dương khí cực thịnh.
• Ngày “tẩy trùng”: Dân gian tin rằng đây là ngày tốt để xông hơi, tắm lá thuốc để xua đuổi tà khí, giải nhiệt và phòng bệnh.
• Gắn với lễ hội Thuyền Rồng ở Trung Quốc: Tết Đoan Ngọ tại Việt Nam có nét tương đồng nhưng vẫn mang bản sắc riêng (như tục diệt sâu bọ bằng rượu nếp và hoa quả).
• Ngày Tết duy nhất không cần cúng: Một số nơi tin rằng ăn rượu nếp hoặc trái cây vào sáng sớm cũng đủ xua tà, nhưng nhiều gia đình vẫn cúng tổ tiên để cầu bình an.

4. Lưu ý khi đón Tết Đoan Ngọ

– Đây là ngày Tết ngắn, thường chỉ tổ chức trong buổi sáng.

– Nhiều gia đình tận dụng dịp này để quây quần, sum họp, chúc phúc cho nhau, cầu mùa màng tươi tốt và sức khỏe dồi dào.

5. Kết luận

Tết Đoan Ngọ không chỉ là ngày lễ cổ truyền mà còn là dịp để mỗi người Việt Nam trân trọng những giá trị văn hóa, gắn kết cộng đồng và gia đình. Hiểu rõ ý nghĩa, phong tục và những điều thú vị về ngày lễ này giúp gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.