1. Lưu lượng xe máy và nhu cầu đi lại tại Hà Nội

Hà Nội hiện có gần 6,9 triệu xe máy đăng ký, chưa kể khoảng 1,2 triệu xe từ các tỉnh lân cận. Tỷ trọng xe máy chiếm đến khoảng 80% tổng nhu cầu di chuyển.

Hằng ngày, tổng số chuyến đi của người dân khoảng 14 triệu lượt, trong đó chỉ ~10–19% được thực hiện bằng giao thông công cộng.

2. Khả năng thay thế của vận tải công cộng

Hà Nội đang khai thác:

• 153 tuyến buýt với ~2.100 xe, phục vụ ~1,1 triệu lượt/ngày ở nội đô.
• 2 tuyến metro</strong (Cát Linh – Hà Đông; Nhổn – Ga Hà Nội), công suất sơ khai khoảng 32.000 lượt/ngày, mục tiêu phát triển khoảng 8 tuyến, 318 km đến 2030.

Hiện chỉ đáp ứng 10–19% nhu cầu di chuyển 6. Mục tiêu đến 2030 là đạt 45–50% khi hoàn thiện mạng lưới.

3. Kinh nghiệm quốc tế

Tại Jakarta, Guangzhou, Kunming… mức đáp ứng công cộng chỉ đạt ~10 – 15%, vẫn thực hiện cấm xe máy. Sau 10 năm, nhiều thành phố Trung Quốc ghi nhận tăng GDP ~0,5–1% và cải thiện ô nhiễm.

4. Phân tích khả thi ở Hà Nội

Chuyên gia đánh giá:

• Để thực hiện cấm xe máy, Hà Nội cần đạt 50% mức thay thế bằng vận tải công cộng.
• Hiện tại, mới hoàn thành khoảng 1–2 tuyến metro, không đủ thay thế cho người dân ngoại thành.
• Hạ tầng giao thông hiện còn quá thiếu, nhiều tuyến đường hẹp, chưa hiệu quả.
• Nếu cấm đột ngột, người dân có thể chuyển sang ô tô cá nhân, gây ùn tắc tăng gấp 3–5 lần.
• Giải pháp khả thi nên “thử nghiệm cấm từ từ” tại khu vực lõi nội đô, theo giờ hoặc theo ngày cuối tuần.

5. Thái độ người dân và tính công bằng

Cuộc khảo sát với 30.000 người dân Hà Nội cho thấy nhiều người phản đối ngay cả khi cấm tạm thời, do chi phí tăng cao và thời gian di chuyển dài hơn

Các nhóm thu nhập thấp và sống ở ngoại thành đặc biệt lo ngại “không biết đi bằng gì” nếu mất phương tiện chính, dẫn đến thiếu công bằng xã hội

6. Kết luận: Có khả thi không?

Cấm xe máy hoàn toàn tại Hà Nội hiện chưa khả thi vì:

• Hạ tầng giao thông công cộng chưa đủ mạnh (hiện đạt ~10–19%)
• Chưa đạt ngưỡng thay thế ~45–50% cần thiết trước khi cấm.
• Phải tránh áp dụng cấm đột ngột mà nên thực hiện theo lộ trình thử nghiệm từng khu vực và giờ cấm.
• Cần có chính sách hỗ trợ thay thế, phí hỗ trợ phương tiện công cộng và minh bạch lộ trình.

Gợi ý: nên tập trung hoàn thiện 8–9 tuyến metro, nâng chất lượng xe buýt, áp dụng thẻ liên thông và triển khai thí điểm cấm xe theo giờ trong nội đô trước khi tiến tới cấm toàn thành phố vào 2030

7. Cấm xe máy trong vành đai 1 Hà Nội: Có khả thi hơn không?

Cấm xe máy trong vành đai 1 Hà Nội được đánh giá là khả thi hơn so với toàn thành phố nhờ phạm vi hẹp, hạ tầng khá hoàn chỉnh và mật độ kết nối vận tải công cộng cao hơn.

Vành đai 1 gồm khu vực nào?

Vành đai 1 bao gồm phần lõi nội đô cũ của Hà Nội, đi qua các tuyến: Trần Quang Khải – Trần Nhật Duật (Đông), Nguyễn Khoái – Kim Ngưu – Đại Cồ Việt (Nam), Xã Đàn – La Thành – Giảng Võ (Tây), Hoàng Hoa Thám – Thanh Niên (Bắc). Đây là khu vực có dân cư đông đúc, mật độ phương tiện rất cao.

✅ Vì sao khả thi?

• Phạm vi nhỏ: dễ quản lý và giám sát vi phạm.
• Hạ tầng tương đối tốt: tuyến Metro Cát Linh – Hà Đông, nhiều tuyến buýt hoạt động tần suất cao.
• Thí điểm tốt cho các phương án phân vùng giờ cấm, kết hợp quản lý bằng công nghệ (camera, AI).

Những rào cản vẫn cần vượt qua

• Nhiều tuyến phố nhỏ không thể phục vụ bằng buýt lớn, đòi hỏi giải pháp thay thế linh hoạt như xe buýt mini, xe đạp công cộng.
• Thói quen sử dụng xe máy vẫn còn rất phổ biến cho các hoạt động hằng ngày như đi chợ, đưa đón con,…
• Chưa có hệ sinh thái kết nối giao thông công cộng – đi bộ – đỗ xe phù hợp với người cao tuổi, người khuyết tật.

Gợi ý giải pháp nếu thực hiện cấm trong vành đai 1

• Phân giai đoạn: ban đầu cấm theo giờ cao điểm và từng tuyến phố trung tâm.
• Triển khai xe buýt mini, xe buýt điện và trạm xe đạp công cộng đồng bộ.
• Áp dụng chính sách trợ giá – miễn phí vé buýt trong năm đầu để tạo thói quen.
• Truyền thông công khai lộ trình, khảo sát ý kiến người dân trước khi ban hành chính sách cứng rắn.

Dữ liệu hỗ trợ

• Theo khảo sát năm 2023 của Viện Quy hoạch GTVT, hơn 57% người dân nội đô sẵn sàng thử nghiệm các tuyến đi làm không cần xe máy nếu được trợ giá.
• Thành phố dự kiến hoàn thành thêm ít nhất 3 tuyến metro và 5 bến trung chuyển lớn trước năm 2030 trong khu vực vành đai 1.

Theo bạn Hà Nội cấm xe có khả thi không?