1. Người Hà Nội gốc và phong cách Tràng An thanh lịch

Khi nói “Hà Nội gốc”, người ta thường nghĩ ngay đến vùng 36 phố phường, Hồ Gươm, Hồ Tây, khu phố cũ với mái ngói rêu phong, con ngõ nhỏ, tiếng rao trầm bổng mỗi sớm mai. Đây chính là trung tâm Thăng Long – Kẻ Chợ xưa, nơi hội tụ thương nhân, trí thức, nghệ sĩ và quan lại, tạo nên bản sắc đô thị đặc biệt.

Người Hà Nội gốc thường là những gia đình nhiều đời sinh sống tại đây, nổi tiếng với cụm từ “thanh lịch Tràng An”: ăn nói nhã nhặn, sống trọng lễ nghĩa, ứng xử tinh tế.

2. Phong cách Tràng An: thanh lịch trong nếp sống

• Trong ăn uống: Một bát phở trong veo, ngọt thanh; bún thang với hàng chục nguyên liệu thái nhỏ; chén trà sen ướp từ gạo sen Hồ Tây. Tinh tế, cầu kỳ nhưng không phô trương.
• Trong lời ăn tiếng nói: Giọng Hà Nội gốc nhẹ nhàng, tròn vành rõ chữ. “Nói năng nhỏ nhẹ, thưa gửi lễ phép” là phép tắc cơ bản.
• Trong nếp sống gia đình: Nhà cửa gọn gàng, ngõ nhỏ sạch sẽ. Nhà chật nhưng tình làng nghĩa xóm đậm sâu.

3. Văn hóa ứng xử của người Hà Nội gốc

Người Tràng An đề cao sự nhã nhặn. Ra đường gặp nhau chỉ cần nụ cười mỉm, trong buôn bán “mua thì vừa lòng, không mua cũng vui vẻ”. Chính điều ấy tạo nên nét riêng biệt của Kẻ Chợ xưa.

4. Sự biến đổi và nỗi niềm người Hà Nội gốc

Ngày nay, Hà Nội đã mở rộng địa giới, trở thành một đô thị khổng lồ. Người dân từ khắp nơi tụ hội, tạo nên sự đa dạng nhưng cũng khiến nét “Tràng An thanh lịch” nhiều khi bị lấn át.

Nhiều người Hà Nội gốc nuối tiếc thời phố cổ yên ả, tiếng rao cốm Vòng, chả cá Lã Vọng, dạo Hồ Gươm mỗi chiều. Nhưng họ cũng tự hào vì trong nếp nhà, sự thanh lịch vẫn được truyền lại cho con cháu.

5. Hà Nội gốc xưa và Hà Nội hiện đại: Giữ và đổi thay

Hà Nội gốc

Không gian: Phố cổ hẹp, mái ngói nâu, hiên nhà thấp.
Con người: Thanh lịch, trọng lễ nghĩa.
Văn hóa đô thị: Tiếng rao đêm, chợ Đồng Xuân, Hồ Gươm thanh bình.

Hà Nội hiện đại

Không gian: Cao ốc, khu đô thị mới, tàu điện trên cao.
Con người: Đa dạng vùng miền, trẻ trung năng động.
Văn hóa: Nhịp sống gấp gáp, tiếng còi xe át tiếng rao, ẩm thực toàn cầu từ phở đến fastfood.

6. Ẩm thực: Tinh tế xưa – đa dạng nay

Xưa: Ẩm thực là sự tinh tế và cầu kỳ. Phở trong veo, bún thang chuẩn mực, cốm Vòng, chả cá Lã Vọng – biểu tượng Tràng An.
Nay: Hà Nội hiện đại có đủ sushi, pizza, KFC, Starbucks… Người dân chuộng nhanh gọn, đôi khi mất đi sự cầu kỳ xưa.

7. Ứng xử: Thanh lịch và thách thức thời hiện đại

Xưa: “Dạ – thưa – xin – mời” trong giao tiếp, buôn bán nhã nhặn.
Nay: Sự pha trộn vùng miền tạo nét đa dạng nhưng cũng làm giọng Hà Nội chuẩn dần hiếm, ứng xử đôi khi vội vàng, thiếu kiên nhẫn.

8. Những giá trị còn mãi

Dù thay đổi, Hà Nội vẫn giữ trong mình hồn cốt: Hồ Gươm, Hồ Tây, Văn Miếu, chùa Trấn Quốc; phở, cốm, bún thang; và trong nhiều gia đình gốc Hà Nội, nếp sống thanh lịch vẫn được duy trì.

9. Kết luận

Hà Nội gốc là bản sắc, ký ức; Hà Nội hiện đại là năng động, hội nhập. Giữa hai thái cực, người Hà Nội hôm nay cần giữ hồn Tràng An trong ứng xử, ẩm thực, lối sống, đồng thời hòa nhập với nhịp sống mới.
Như nhà văn Nguyễn Tuân từng nói: “Hà Nội là đất ngàn năm văn hiến, cái đẹp nằm trong từng hạt bụi, từng tiếng rao, từng dáng người đi qua phố.”